Kullanıcı Deneyimi Tasarımı olarak tanılandırdığımız UX (User Experience) Design, kullanıcıların zevklerini ve tercihlerini değerlendirip işlerine en çok yarayacak hizmetleri, ürünleri ve fonksiyonları önlerine sunabilmek için ekiplerin kullandığı süreç tasarımıdır. Bu sürece markalaşma, tasarım, kullanılabilirlik ve ürünlerin her türlü işlev yönleri gibi kullanıcının ürünü edinme sürecinin tasarımı dahildir. Bu süreçte ürünlerin ve hizmetlerin kullanıcıya nasıl bir hissiyat verdiği ve kullanıcının isteklerini sağlayıp sağlamadığına bakılır. Kullanıcı deneyimini en basit şekilde ifade etmek gerekirse bir kullanıcının herhangi bir ürün veya hizmet ile yaptığı etkileşimlerdir. Kullanıcı deneyimi sanıldığından çok daha disiplin gerektiren ve çok daha geniş bir yelpazeye sahip bir alandır. Aslında günlük yaşantımızda önümüze çıkan her ürünün ve hizmetin arkasında kullanılır. Herhangi bir markanın veya işletmenin başarı veya başarısızlık nedeni olabilir. Nasıl yediğimiz, nasıl iletişim kurduğumuz, nasıl uyuduğumuz veya nasıl satın aldığımız gibi birçok faaliyetimiz aslında bir tasarımdır. Etrafımızdaki -istisnasız- her şey birisi veya birileri tarafından tasarlanmıştır. Akıllı telefonunuz ile nasıl iletişim kurduğunuz, bir sitede ne kadar zaman geçirdiğinizden tutun, evinizin dizaynına kadar her şey kullanıcı deneyiminin alanıdır. Ülkemizde de artık adını sıkça duyduğumuz ve yeni yeni ortaya çıkan alt alanlarda kariyer hedefiniz var ise hızlı tempoya ve bazı zorluklara alışmalısınız. Ayrıca sosyoloji ve psikoloji gibi çeşitli dallarda bilgi sahibi olup, çeşitli becerilere sahip olmalısınız. Merak etmeyin, bu yazımızda size bu heyecan verici sektör ile ilgili her şeyi anlatıyor olacağız!
UX tasarımcısının esas amacı kullanıcı için en verimli, en alakalı, kullanımı en kolay ve çok yönlü deneyimleri tespit etmektir. UX tasarımcıları müşteriler ve şirketler arasındaki köprü görevindedir. Şirketin beklentilerini ve ihtiyaçlarını belirleyip işe koyulurlar. Sorunsuz ve işlevli kullanıcı deneyimleri sağlamak için pazar araştırması yapmak, ürün geliştirmek, strateji belirlemek ve tasarım yapmak gibi görevleri vardır.
“Kullanıcı deneyimi, son kullanıcının şirketle, hizmetleriyle ve ürünleriyle etkileşiminin tüm yönlerini kapsar.”
– Don Norman
UX/UI Farkı Nedir?
“UX, kullanıcının bir sorunu çözme yolculuğuna odaklanır; Kullanıcı arayüzü, bir ürünün nasıl göründüğüne ve çalıştığına odaklanır. “
– Ken Norton
UX hakkında konuşurken UI (kullanıcı ara yüzü) tasarımından bahsetmek kaçınılmazdır. Sektörde adı hep beraber anılan bu iki alan her ne kadar birbirinin yerine kullanılsa da aslında birbirinden farklıdır. Eğer bu iki alanda faaliyet gösterecekseniz farklarını bilmelisiniz.
UI, görsel alanlarda kendini gösteren bir daldır. Bir ürünün gerçek ara yüzünü ifade eder. Bir web sitesinde gezinirken tıkladığınız butonların tasarımı veya bir mobil uygulamanın genel olarak tüm görsel tasarımı bir UI tasarımcısına ve ekibine aittir. Aslında UI tasarımı; bir sayfada gezerken kullandığımız veya karşımıza çıkan tıklama butonları (kaydırma çubukları veya beğeni düğmeleri gibi), sayfaların renkleri, animasyonlar, gif’ler, tipografi gibi bir ürünün ara yüzündeki tüm görsel öğelerini kapsar.
UX tasarımcısı ise ara yüzlerin tasarımından doğan etkileşimi değerlendirir ve markalara ona göre bir yol çizer. Kullanılabilirlik, tasarım, markalaşma ve işlev yönleri gibi bir ürünü edinme sürecinin tümüyle ilgilenir. Bir ürün UX tasarımcısının deneyimlerinin tümünü kapsar. Doğru değerlendirmeler sayesinde şirketi olduğu konumdan çok daha iyiye taşıyabilir. Yani bu iki alan birbirinden kopamaz ve sürekli birbirlerini etkilerler.
UX Tasarımı Nerelerde Kullanılır?
UX tasarımı hayatımızın her alanında, gördüğümüz her yerde vardır. Örneğin bir mağazanın ürünleri sunuş biçimi, ürünlerin mağaza içindeki yerleşimi, herhangi bir uygulamanın kullanılabilirliği veya her zaman kullandığımız bir aracın ergonomisi hakkındaki tüm detaylar UX kavramı ile ilgilidir.
Kullanıcı Deneyimi Mükemmel Olan Bir Ürün Nasıl Olur?
Kullanıcı deneyimi mükemmel olan ürünlerin arka planında sadece ürünün tüketimi veya kullanımı yoktur. Baştan sona gerçekleşen tüm edinme ve sorun giderme süreci de dahildir. Ürünler buna göre tasarlanır. UX tasarımcıları sadece ürünün kullanılabilir olmasına odaklanmaz. Aynı zamanda kullanıcının alışkanlıklarına ve ürünün verimliliğine de odaklanır. İyi bir kullanıcı deneyimini belirli bir tanımla sınırlamak doğru değildir ama en genel olarak kullanıcıların ihtiyacını karşılar diyebiliriz.
Bir UX Tasarımcılarının Dikkat Etmesi Gereken Hususlar Nelerdir?
Bir UX tasarımcısıysanız dikkat etmeniz gereken bazı hususlar var. Öncelikle hangi ürünün kullanılacağını, ürünün nasıl kullanılacağını ve ürünün neden kullanılacağını belirlemeniz gerekir. Bunları bilebilmek için de kullanıcıların ürünleri benimseme motivasyonlarını, kullanım amaçlarını, ürünle neler yapabileceğini, ürünün işlevselliğini araştırmalısınız. Tüm bu aşamalardan sonra ürünü estetik açıdan değerlendirip, en kolay nasıl ulaşılabileceğini tasarlamalısınız. Bütün bu süreç için iyi bir pazar araştırması deneyimine sahip olup, iyi bir gözlemci olmalısınız. Sektörel bilgi yelpazenizin yanı sıra -en başta bahsettiğimiz gibi- sosyoloji ve psikoloji gibi toplumla ilgili dallara da yönelmelisiniz. İşinizi başarılı bir şekilde yapabilmeniz için bu yolculukta oldukça disiplinli ve kullanıcı merkezli bir iş anlayışına sahip olmak şart.
Bir UX Tasarımcısında Bulunması Gereken Özellikler Nelerdir?
- Kullanıcın düşünce tarzına adapte olabilmek için empati özelliği.
- İnsanların teknoloji ile olan etkileşimine ilgi duymak.
- Problem çözme yeteneği.
- Güçlü iletişim becerisi.
- Yaratıcı olmanın yanı sıra analitik düşünebilme becerisi.
- Kullanıcı hikayeleri oluşturmada yeterlilik.
- Kullanıcıları yakından tanımak için yapılan anketleri değerlendirebilme.
- Firmalara geri bildirim verebilme.
- Etkileşim tasarımı ilkelerini anlayabilme.
- Hedefleri ve toplanan verileri dijital deneyimlere dönüştürebilme becerisi.
- Yapılan tasarımların iş performansını nasıl etkilediğini kavrayıp, tanımlama.
- Değişimler karşısında esnek olma ve değişimleri yeniliklere uyarlayabilme.
UX Tasarımına Başlamak İçin Ne Yapılmalı?
Pazarlama, müşteri ilişkileri, psikoloji, sosyoloji ve bilgisayar bilimleri (program öğrenimi) gibi alanlarda deneyimli olan kişiler UX tasarımına kolayca hâkim olabilir. Bu yolda atacağınız ilk adımı bol bol araştırma yaparak ve okuyarak atabilirsiniz. Ancak bu sayede sağlam bir tasarım portföyü oluşturabilirsiniz.
Eğer kariyerinizi UX alanında tasarlamak istiyorsanız hızlandırılmış kurslar sizin için doğru bir seçenek olabilir. Aynı zamanda küçük çaplı projeler üzerinde çalışabilirsiniz.
